מער קיין פּחד ניט: I -דער פּאַסטעך!
כראָניק פון אַ
נײַער תּקופה אין ייִדישן לעבן: דעם פּאַסטעכס טאָג-בוך –
די ערשטע פאַזע
צוריק צום תּוכן פון קאַפּיטל 9
************************************
********
(13:00)
נאָך דער שבת-יומטובדיקער סעודה,
צעגײט מען זיך. אַ טײל גײט זיך אָפּרוען, און אַ טײל קען פשוט ניט (זיי זײַנען
נאָך נערוועז און אַ ביסל אָנגעשטרענגט). זײ האָבן איצטער פֿרײַע צײַט אױף די
הענט, און עס איז אַ געלעגנהײט זיך אָפּצורײדן פֿון האַרצן. פֿאַרשײדענע גרופּעס
מײדן דיסקוסירן צװישן זיך די מעלות און חסרונות פֿון אַקצעפּטירן חתונה צו האָבן
מיטן פּאַסטעך. פֿאַראַן אַזעלכע װאָס האָבן שױן באַשלאָסן, און אױך אַזעלכע װאָס
װילן בשום אופֿן ניט פֿאַרבלײַבן. פֿאַראַנען אױך אַזעלכע װאָס קװענקלען און האָבן
נאָך ניט באַשלאָסן, און אַפֿילו די װאָס האָבן יאָ באַשלאָסן, זײַנען נאָך
אינגאַנצן ניט רואיק מיט זײער באַשלוס.
די מײדלעך רעכענען אױס, פֿון
אױסנװײניק, װער עס האָט שױן באַשטימט צומאָרגנס חתונה צו האָבן מיטן פּאַסטעך. עס
הײבט זיך אָן אַ לעבעדיקע דיסקוסיע. דער פּאַסטעך איז ניטאָ דערבײַ, װײַל ער איז
אַװעקגעגאַנגען צו זיך אין געצעלט כאַפּן אַ דרימל. די מײדלעך רעדן מסתּמא דערפֿאַר
מער אָפֿן און דרײסט, – אָן קײן פּחד, אַז "עמעצער" הערט זיך אונטער.
– "איך האָב זיך באַטראַכט,
און באַשלאָסן אַז איך פֿאַרבלײַב דאָ," רופֿט זיך אָפּ מאַשע לעװין [#11].
"דער אמת געזאָגט, האָב איך פֿײַנט מענער. איך האָב חתונה געהאַט דורך אַ
שידוך. מײַן מאַן פֿלעגט זיך אָנשיכּורן און מיך שלאָגן. אין אַלגעמײן, בין איך
קעגן דעם געצװאונגענעם "חתונה האָבן" מיטן פּאַסטעך. אָבער איך קלער,
אַז ער װעט זײַן פֿאַרנומען מיט נאָך 28 פֿרױען, װעט ער האָבן װײניק צײַט פֿאַר
מיר..."
עטלעכע מײדלעך צעלאַכן זיך.
– "און איך מײן, אַז איך
בלײַב אױך," רופֿט זיך אָפּ שׂרה ברײטמאַן [#4]. "איך האָב זײער געװאָלט חתונה האָבן,
אָבער געמוזט זאָרגן פֿאַר מײַן קראַנקער מאַמען און קלענערע שװעסטערלעך. איצט בין
איך פּלוצלונג באַפֿרײַט געװאָרן פֿון דעם. און כאָטש איך בענק נאָך זײ, פֿיל איך
אַז ערשט דאָ קען איך אָנהײבן אַ נײַעם לעבן, פֿאַר זיך..."
– "איך װײס נאָך ניט צי איך
בלײַב," זאָגט די הױכע חנה
לעװינסאָן [#12]. "פֿון אײן זײַט, האָב איך מורא צו פֿאַרבלײַבן,
אָבער איך האָב נאָך מער מורא צו פֿאַרלאָזן. אײַך קען איך דאָך... װער װײסט װאו
דער פּאַסטעך קען מיך איבערלאָזן. חוץ פֿאַר דעם,... װער װאָלט מיך גענומען?
..." זי הײבט אָן כיכען – װי זי טוט געװײנטלעך, װען זי איז נערװעז.
– "און װער װאָלט מיר
גענומען?" זאָגט די הױכע און דיקע גיטל גערשנזאָן [3#].
– "אָדער מיר?"...,
"אָדער מיר?" – רופֿן זיך אָפּ אײניקע אַנדערע.
עס רײַסט זײ אַלע איבער מירל פּערלמאַן [#16].
– "איר האַלט פֿון זיך אַזױ
װײניק, אַז איר מײנט אַז קײן פּאַסיקן מאַן װעט איר ניט געפֿינען? צוליב דעם אַלײן
דאַרף מען פֿאַרבלײַבן? װאו איז אײַער כּבֿוד צו זיך אַלײן? איך אַלײן האַלט, אַז צו
זײַן פֿרײַ איז װיכטיקער, און מער כּדאַי, אײדער דאָ צו פֿאַרבלײַבן..."
– "װי רעדסטו, מירל?"
רײַסט זי איבער רבֿקה
יודלמאַן [#18]. "אידעאַליזם איז ניט אַלעמאָל די בעסטע זאַך, װײַל
אַמאָל דאַרף מען אױך זײַן רעאַליסטיש. די װעלט איז ניט קײן שײנע אָדער זיכערע אָרט
פֿאַר מענטשן בכלל – און פֿאַר פֿרױען בפֿרט. קוק װאָס איז געװען מיט אונדז ביז
מיט אַ װאָך צוריק. װי מע האָט אונדז אױסגענוצט – געצאַפּט דאָס בלוט. איך און מײַן
צװילינג שװעסטער, לאה [#19],
קענען זיך רעכענען, מײן איך, פֿאַר שײנע. אָבער פֿאַר אונדז איז אױך ניט אַזױ
לײַכט צו געפֿינען אַ פּאַסיקן בחור. צו אָפֿט פאַראינטערערסירן זײ זיך, – אױב איך
מעג אױסנוצן דעם באַקאַנטן װערטל: מערער אין די קנײדלעך, און װײניקער אין דער
הגדה... איך און מײַן שװעסטער האָבן זיך דורכגערעדט, און באַשלאָסן אַז מיר
בלײַבן. אין דער װאָך װאָס מיר זײַנען דאָ, האָבן מיר זיך ניט געפֿילט אַזױ פֿרײַ,
אַזױ רואיק און זיכער, פֿון זינט מיר זײַנען געװען קלײנע זאָרגלאָזע און פֿרײלעכע
מײדלעך בײַ טאַטע-מאַמע אין דער הײם. מיט דעם פּאַסטעך – און מיט אײַך אַלעמען, –
פֿילן מיר זיך דאָ גוט און באַקװעם."
און זי גיט צו:
אויף דעם אַלוועלטלעכן וועב, וועגן דעם טרײַענגל-פײַער]
צוריק צו: 9.2 שחרית און קידוש
פאָרויס צו: 9.4 שבת אומרו
צוריק צום תּוכן פון קאַפּיטל 9