מער קיין פּחד ניט: I -דער פּאַסטעך!
כראָניק פון אַ
נײַער תּקופה אין ייִדישן לעבן: דעם פּאַסטעכס טאָג-בוך –
די ערשטע פאַזע
צוריק צום תּוכן פון קאַפּיטל 6
************************************
********
(06:30 – 06:30)
נאָך
דער פֿרימאָרגן פֿאַרזאַמלונג
אין טרײַענגל-פּלאַץ, שטעלן זיך אױס די מײדלעך אין רײען, לױט זײערע הױז
קאָלירן,
און װאַרטן אַז דער פּאַסטעך זאָל מיט זײ אָנהײבן די רעגולערע פֿרימאָרגן
געניטונגען. הײַנט טראָגן זײ צום ערשטן מאָל די נײַע קאָלירטע
גימנאַסטיק-קאָסטיומען – די קאָלירן לױט די הױז-קאָלירן זײערע. זײ
באַװאונדערן די
פֿילפֿאַרביקײט, אָבער גלײַכצײַטיק איז זײ אומבאַקװעם מיט די נײַע קלײדונג
און
גומענע לױף-שיך, װײַל עס איז זײ פֿרעמד.
–
"איר זעט אױס זײער שײן אַזױ," זאָגט דער פּאַסטעך.
"מיר געפֿעלט דער געדאַנק, אַז איר זאָלט האָבן קאָסטיומען לױט די
הױז-קאָלירן. אפֿשר װעלן מיר האָבן, פֿאַר ספּעציעלע אַקטיװיטעטן און
צערימאָניעס
אַנדערע ספּעציעלע בגדים און קאָסטיומען לױט די הױז-קאָלירן. מירן אַ
טראַכט טאָן
װעגן דעם."
9#
צילע
גאָלדין, און 10#
פײגע-הינדע גאָלדבערג.
פײגע-הינדע פרײדט
זיך זײער צו
קענען אָפֿענערהײט דעמאָנסטרירן אירע פעיִקײטן נאָך אַזױ פֿיל יאָרן פֿון
דאַרפֿן
זיך אײַנהאַלטן און באַהאַלטן דאָס װאָס זי קען, און דאָס װאָס זי איז.
מיט אַ
פֿלינקײט װאָס לאָזט בײַ די מײדלעך אַ טיפֿן רושם, שפּרינגט זי, און לױפֿט
זי, און
קײַקלט זיך װי אַ געניטע אַקראָבאַטיקערין, װי מע זעט עס אַמאָל אין צירק.
–
"דו ביסט כאָטש געװען אין
דרױסן װאו ס'איז שטיל געװען." האָט אײדל
יאַקאָבזאָן [#13] שטילערהײט דערצײלט, אַז די אַנדערע
אַרום זאָלן ניט הערן. "איך בין אַ גאַנצע נאַכט ניט געשלאָפֿן צוליב סאָסיעס
[טײטלבױם #15]
כראָפּען. געװײנטלעך שלאָפֿט זי נישקשהדיק שטיל. אָבער נעכטן האָט זי זיך
מסתּמא
איבערגעאַרבעט, און זי איז אַזױ טיף אַרײַנגעפֿאַלן אין שלאָף פֿון
מידקײט, אַז זי
האָט געכראָפּעט אָן אױפֿהער..." די אַנדערע מײדלעך צעלאַכן זיך,
שטילערהײט.
–
"אַ מענטש מוז ניט פּונקט זײַן
שלאַנק (אָדער דאַר), און להפך: אױך ניט דיק אָדער גראָב. מע דאַרף
געפֿינען אַ
מין באַלאַנץ. דאָס װאָס מיר װילן איז, אַז אונדזערע קערפּערס זאָלן זײַן
סײַ
בײגעװדיק און סײַ זאָלן האָבן אױסדױער און כּוח װען מע דאַרף עס
אָנשטרענגען. אײנע
פֿון די פּראָבלעמען, למשל, פֿון דעם אַזױ גערופֿענעם מאָדערנעם
לעבנסשטײגער, איז
װאָס דער גוף פֿאַרמעסט זיך ניט, און עס װערט שװאַכער און שװאַכער, אָדער
כאָטש
האַלט זיך ניט סטאַביל שטאַרק און געזונט."
–
"און איך װעל זײַן צופֿרידן
צו זען מײַן תּכשיטל שױן אַלײן גײענדיק, און ניט אַז איך דאַרף עס
חדשים-לאַנג
אַרומשלעפּן..." ענטפֿערט איר אָפּ מינדל
אײדלשטײן [#2].
–
"און איך קען אײַך זאָגן,
פֿון אײגענער דערפֿאַרונג, – נאָכן האָבן 5 קינדער" גיט צו חנה
זאַנד [#24], "–
אַז שלעפּן, שלעפּט מען אַרום די קינדער ערשט נאָכן האָבן – אַפֿילו יאָרן
לאַנג..."
די
אַלע מײדלעך צעלאַכן זיך פֿון
דער לײַכטער און גוטמוטיקער הומאָר.
–
"דערלױבט מיך
צוצוגעבן," זאָגט פײגע
הינדע [#10], נאָך דעם װי דאָס לאַכן שטילט זיך אַ ביסל
אײַן. "אַז מע
איבט זיך, פֿילט מען זיך לײַכטער, געזינטער. דערצו, די טעכניקן װאָס איך
האָב
שטודירט און פּראַקטיצירט זײַנען טײלװײַז באַזירט אױף אָריענטאַלישע
טעכניקן פֿון
פֿאַַראײניקן מוח און כּוח, גוף און נשמה – פֿאַר אַ געזינטערן קאָפּ, און
אַ
געזינטערן קערפּער."
–
"אָבער מיר אַרבעטן שױן צו
שװער. אונדזערע יונגע קערפּערס זײַנען ניט צוגעװאױנט צו דעם," זאָגט רײזל
טשאַרנעס [#22].
–
"פֿאַרװאָס דאַרפֿן מיר סײַ
איבן זיך, און סײַ אַרבעטן. װער דאַרף דאָס?" זאָגט שׂרה
ברײטמאַן [#4].
נאָך עטלעכע מײדלעך שטיצן
אונטער
אירע רײד.
– "הערט זיך אײַן. איך בעט
אײַך," ענטפֿערט זײ דער פּאַסטעך. "אין תּוך גענומען, איז אפֿשר גענוג
בלױז די פֿיזישע אַרבעט בײַם בױען. און דערצו האָט איר אױך עטלעכע מאָל
אין אַ װאָך
צו דרײען מיט די פֿיס און אָנציִען די קהילהשע באַטעריעס. מוזט איר אָבער
פֿאַרשטײן, אַז אַ טײל פֿון װאָס מיר טוען זעט טאַקע אױס איבעריק, און
אַפֿילו איבערגעטריבן
(דער עיקר װען מע טוט די זעלבע זאַך נאָך אַמאָל און װידער אַמאָל, –
נאָכאַנאַנד). פֿאַראַן אָבער אַ סיבה דערפֿאַר, – דאָס װאָס מיר טוען
איצט איז
בכדי אײַנצושטעלן אַ מין סדר היום, אָרגאַניזירן אונדזערע טעג, און אױך
אונדזער
אַלגעמײנעם, טאָג-טעגלעכן לעבנסשטײגער. דאָס װאָס מיר טוען הײַנט װעט
זיכער משפּיע
זײַן אױף אונדזערע לעבנס און אױף אונדזערע קינדס-קינדערס לעבנס במשך פֿון
די
קומענדיקע דורות. לאָמיר דאָס טאָן מיטן רעכטן פֿוס פֿאָרױס, און ניט, חס
ושלום,
אױף אַ הינקענדיקן אופֿן."
דער
פּאַסטעך ענדיגט רײדן, קוקט
זיך אַרום, און פֿרעגט צי עמעצער װיל נאָך עפּעס צוגעבן, אָדער װיל עפּעס
פֿרעגן.
אַזױ
װי אַלע שװײַגן, זאָגט ער:
–
"נו, איך מײן אַז דאָס איז
אַלץ אױף הײַנט. איר קענט איצט גײן עסן," רופֿט דער פּאַסטעך צו אַלעמען
אַרױס.
חיה
דרײט זיך אױס אין דער ריכטונג
פֿון די געצעלטן, און הײבט אָן גײן. נאָר פּלוצלונג שטעלט זי זיך אָפּ,
און שרײַט
אַרױס אױף אַ הױכן קול: "אױ װײ." אַלע דרײען זיך אױס צו איר.
–
"װאָס איז געשען?"
רופֿט זיך אָפּ דער פּאַסטעך, און אויך עטלעכע מײדלעך. "צי איז אַלץ אין
אָרדענונג מיט דיר?"
–
"אַװדאי ניט," ענטפֿערט
זי. "איך האָב זיך ערשט דערמאָנט, אַז כאָטש מיר האָבן פֿאַרענדיקט די
איבונגען... װעלן מיר נאָכן עסן דאַרפֿן װידער גײן אַרבעטן בײַם אױפֿשטעלן
דעם
שטעטל בראשית..."
עטלעכע
מײדלעך װאָס שטײען הינטער
איר צעלאַכן זיך שטילערהײט. חיה דרײט זיך אױס, און קוקט אױף זײ שטרענג,
און
דערנאָך טרעט אָפּ פֿון זײ אין דער ריכטונג פֿון די עס-טישן.
דער פּאַסטעך קען זיך אױך ניט אײַנהאַלטן פֿון כאָטש שמײכלען.
*************************************************
אויף דעם אַלוועלטלעכן וועב, וועגן דעם טרײַענגל-פײַער]
צוריק צו: 6.1 פון פּאַסטעכס טאָג-בוך
צוריק צו: 6.1.1 דעם טאָג-פּלאַן
פאָרויס צו: 6.3 דער צווייטער אויפברויז